NURAY ÇAĞLAR

NURAY ÇAĞLAR

ABD'Lİ TEKNOLOJİ DEVLERİNİN KORKULU RÜYASI: NADİR ELEMENTLER

Kaygı verici gelişmeler ABD'li 600 dev firmanın da gündeminde. Haziran 2019 başında ABD Başkanı Donald Trump'a mektup yazan devler, Çin'e uygulanan gümrük vergilerini artırılmaması çağrısı yaptılar. Bu devler arasında kimler yok ki? Walmart, Costco, Target gibi perakende devleri de, mektupla uyarı yapan firmaların başında geliyor. Çin'e ek gümrük vergisi uygulanmaması çağrısı içeren mektupta firmalar, olumsuz etkilere dikkat çektiler. Mektupta, "Ek gümrük vergilerinin, Amerikan işletmeleri, çiftçileri, aileleri ve ekonomisi üzerinde önemli, olumsuz ve uzun vadeli etkileri olacağını ilk elden biliyoruz. Ticaret savaşını tırmandırmak ülkenin menfaatine değildir ve her iki taraf da kaybeder" uyarısında bulunuldu. Gümrük vergilerinin doğrudan Amerikan şirketleri tarafından ödendiğine işaret edilen mektupta, ticaret müzakerelerindeki gümrük vergisi artışı ve belirsizliğin piyasalarda karışıklığa yol açtığı ve ülkenin tarihi ekonomik büyümesine zarar verdiği kaydediliyor. Trump'a mektuplu uyarı, aralarında Nike ve Adidas gibi büyük ayakkabı üreticilerinin de bulunduğu 170'den fazla şirket tarafından, Mayıs 2019 tarihinde daha önce de yapılmıştı. Trump'a hitaben kaleme alınan mektupta, "Çin'e uygulanan verginin yüzde 25'e çıkarılması, müşterilerimiz, şirketlerimiz ve Amerikan ekonomisi için yok edici olacaktır" uyarısında bulunulmuştu.

Nadir elementler neden bu kadar önemli? Yenilenemeyen maden kaynakları olarak 17 tür element, 'nadir madenler' diye tanımlanıyor. ABD-Çin arasında yaşanan ticaret savaşları ile yeniden gündeme gelen nadir elementler, uzay teknolojisinden savunma sanayine cep telefonlarından LED aydınlatmasına kadar hayatımızın her aşamasında kullanılıyor. Periyodik tablonun atom numarası 57 ile 71 arasında olan 15 element, Latince "saklanmış" anlamında, lantanitler grubunu oluşturuyor. Bunlara skandiyum ve itriyum da eklenince nadir elementler grubunu 17 mineral oluşturmuş oluyor. Bunlar skandiyum, itriyum, lantazyum, seryum, praseodimyum, neodimyum, prometyum, samaryum, evropiyum, gadolinyum, terbiyum, disprosyum, holmiyum, erbiyum, tulyum, iterbiyum ve lutesyum. Bu gruba indiyum, tellür ve hafniyum gibi azalan elementler de eklendiğinde sayı 20'yi buluyor.

"Bu elzem mineraller genelde gözardı ediliyor ancak modern yaşam bunlar olmadan mümkün olamaz" diyen ABD Ticaret Bakanı Wilbur Ross, ABD'nin teknoloji ürünlerinin üretimi için gerekli olan mineral kaynaklardan yoksun kalmaması için 'emsali görülmemiş adımlar atacağını' açıkladı. Henüz bu adımların ne olacağı netlik kazanmadı. Ancak ABD'li küresel teknoloji şirketlerinin Trump'a yolladıkları mektup, piyasaların bu konuda kaygısının derin olduğunu ortaya koyuyor. Çünkü nadir elementler silahının devreye sokulması, küresel durgunluğa katmerli bir şekilde neden olacak ve akıllı telefonlar ve bilgisayarlardan elektrikli araçların akülerine varana kadar birçok farklı teknoloji ürünün fiyatları aşırı artıracak. 

<