Ayıp ahlakı ilgilendiren bir terim ve günah dine dair bir terim, kelime, sıfat. Hayat boyu insanlar ayıplarla ve günahlarla yaşarlar. Kendileri bilir, ayıplarının ve günahlarının farkındadırlar. Ama vicdanlarını rahatlatmak için kendilerini savunurlar ve başka türlü davranmalarının mümkün olmadığını ileri sürerler. Aslında kendilerine inanmayan başkalrı değildir, bizzat kendilerini inandırarak vicdanlarını rahatlatmaya yönelirler. Çünki vicdan fıtratın insan içine yerleştirdiği bir terazidir. O terazi, Allah korkusu ile, hassaslaşır. Allah korkusu olmasa da tartar ama o kadar hassas tartmayabilir. O yüzden Akif merhum bir an Allah korkusunu kalplerden çıkardığınızda ne irfanın ne vicdanın bir hükmü kalmaz demektedir. Ayıp ve günah hayatın her alanında insanla beraber var oluşunu sürdürür.

Xxxx

İnsanı ayıp işlemeye iten sebep nedir? Ben duygusudur. Rabbena, hep bana dileğidir. Çıkar, menfaattir. Bencilliktir. Başkalarını yok saymaktır, gemisini kurtaran kaptan rolüne razı olmaktır. Ayıp dünyalık bir sıfattır. Başka insanlar muttali olduğunda, farkına vardığında o ayıbı yapan kişiyi en azından uzaktan uzağa kınarlar. Başkalarınca kınanan insan davranışına ayıp denir. Bu kınama bazan müstehzi bir tebessüm olabilir, bazan nefretle dolu bakış, bazan da itip-kakma, bir sille, tokat, yumruk atma şekline dönüşebilir. Bazan da bu ayıp şikeayet edilerek asayiş ve hukuk alanına taşınabilir. Bütün bunlara rağmen insan ayıpları yapmaktan kaçınmaz. Korkusuzluktan değil, kimse farkına varmaz ümidi ve menfaatin cazibesi insanı ayıptan kaçındırmaz.

Xxxx

Günah böyle değil. Onun dünya hayatında hemen hemen bir müeyyidesi yoktur. Bazan müeyyide musibet şeklinde tecelli eder ama, insanlar o musibetin o günahlarına ceza olarak geldiğini düşünmek yerine, ‘şöyle oldu da böyle oldu’ izahlarıyla geçiştirilir. Günahın müeyyidesi haşir sabahından sonradır. Allah öylesine intikam alır ki, ah ona dayanmak ne mümkün. Elem veren bir azaptan söz ediliyor.
İnsan neden günah işler, ayıplarla yola çıkılır. Sebebi ayıpla aynıdır. Çıkar, menfaat, bencillik, kibir, herkesten fazla talep etmek, aç gözlülük, doyumsuzluk. Kendisinin her şeyin en iyisine, en fazlasına layık olduğu gafleti. Benden sonra tufan düşüncesinin itmesi. Ama günah nokta nokta leke bırakan bir davranış, düşünüş ve inanış biçimidir. Küçük kara noktalar, vicdanı doldurduğunda kapkara bir vicdan sahibi olunur. Kalbi kararmış, kara vicdanlı bir insan haline gelen o insanı ancak haddehaneye sürülen maden metal gibi kor ateşe sürerek temizlemek mümkün olur. İşte cehennem ateşinin ilk hikmeti, varlık sebebi budur. İmanı olduğu halde, ayıp ve günahlarla kararmış kalp ve vicdanı kor ateşte temizleyerek onu cennete girecek dereceye getirmek.