BEYAZ ZAMBAKLAR ÜLKESİ FİNLANDİYA’NIN BALTIK DENİZİ KIZI HELSİNKİ
Baltık Denizi kıyısında bir Kuzey Avrupa ülkesi olan Finlandiya coğrafyasında binlerce göl ve ada var. Finlandiya Cumhuriyeti’nin nüfus bakımından en büyük şehri ve başkenti Helsinki; 1550 yılında İsveç kralı Gustav Vasa tarafından kurulmuş.
BEYAZ ZAMBAKLAR ÜLKESİ
Grigory S.Petrov’un Finlandiya ‘nın kuruluşunu ve bataklıklar ülkesinden nasıl beyaz zambaklar ülkesine dönüştüğünü anlattığı “Beyaz Zambaklar Ülkesi “ isimli kitap sayesinde bu isimle tanınmıştır.
Beyaz Zambaklar Ülkesinin başkenti Helsinki; Rus döneminin izlerini taşır. Rus Çarları halkın sempatisini kazanmak için şehir planlamasını geliştirmiş birçok bina, üniversite ve kiliseler yaptırmıştır. Bu planlı şehir; tam anlamıyla tasarımın başkentidir. Özellikle değerli taşlardan yapılan takı tasarımlarının yanı sıra cam, seramik ve ağaçtan yapılan modern sanat galerilerine çok sık rastlayabilirsiniz. Şehrin önemli sembolleri arasında bulunan Kaya kilise, ulusal besteci Sibelius anısına yapılan anıt, Senato meydanı ve kuzeyin en ünlü modern sanat müzelerinden Kiasma görülmeye değer. Mayıs-Haziran aylarında çeşitli müzik festivalleri ve jaz konserlerine ev sahipliği yapan şehrin liman bölgesinde bulunan balık pazarında geyik, Elk (Kanada geyiği )ve muhteşem somon balığını tadabilirsiniz.
DÜNYANIN EN GÜZEL KATEDRALİ: LUTHERAN KATEDRALİ
1830 ile 1852 yılları arasında Rus Çarı I. Nikolay adına mimar Carl Ludwing Engel tarafından Neoklasik tarzda inşa edilmiş. Antik Yunan ve Roma izleri taşıyan Helsinki Katedrali ,Rus çarı II.Alexander ile mimar Engel’in heykelleri meydana dikilerek burada küçük bir St.Petersburg yaratılmaya çalışılmış.
RUS MİMARİSİ İZLERİ TAŞIYAN USPENSKİ ORTODOKS KATEDRALİ
Mimari açıdan Petersburg'a benzediği için “Petersburg'un kız kardeşi “ denilen Helsinki'nin bir diğer tepesinde Batı Avrupa'nın en büyük Ortodoks katedrali olan Uspenski bulunuyor.Helsinki’nin en güzel yapılardan biri olan bakır rengiyle göze çarpan Uspenski Ortodoks Katedrali’nde Rus mimarisinin etkilerini görebiliyoruz.
AŞK KÖPRÜSÜ
Uspenski Katedralinin tam karşısında Aşk kilitlerinin asıldığı ve anahtarların suya atıldığı aşk köprüsü bulunuyor.
Köprünün korkuluklarında irili ufaklı yüzlerce kilit asılı. Aşkın kilidi var mı? Âşıklar adlarının baş harflerinin yazılı olduğu asma kilitleri asıp, anahtarlarını nehre atarak aşklarını ölümsüzleştiriyor.
Dünyada bu Aşk Kilitlerinin bulunduğu Şehirleri şöyle sıralayabiliriz.
????New York Brooklyn Bridge Köprüsü
????Paris Sen nehri üzerindeki “Pont des Arts “Köprüsü
????Köln Almanya
????Salzburg Avusturya
????Roma Ponte Milvio Köprüsü
????Prag Çekya
????Riga Letonya
????Vilnius Litvanya
????Lyubliyana Kasaplar Köprüsü Slovenya
????Bosna Hersek Sırbistan
????Seoul Kore
????Moskova Vodootvodny Kanalı
????Çin Hount Dağı
SİBELLİUS PARK
Sibellius parkında Finlandiyalı besteci Jean Sibellius için 80. Doğum günü anısı olarak yapılan bir anıt bulunuyor.
1967 yılında heykeltıraş Eila Hiltunen tarafından yapılmış olan bu anıt heykel ünlü bestecinin müziğindeki iniş çıkışları simgeleyen tonlarca ağırlığa sahip 600 çelik borudan oluşmaktadır.
KUZEY IŞIKLARI VE CAM İGLOOLAR
Kuzey ışıkları Mart ve Eylül ayları arasında özellikle Lapland bölgesinde çıplak gözle seyredebileceğiniz netliktedir. Gün batımından şafak sökünceye kadar izleyebileceğiniz bu eşsiz doğa olayı, herkesin hayatında bir kez tanıklık etmesi gereken sıradışı bir deneyimdir. Yılda 200’den fazla gece izlenebilen kuzey ışıkları altında uyurken izlemek isteyenler için Finlandiyalılar camdan igloolar (Eskimoların yaşadığı sıkıştırılmış kardan ev) geliştirmişlerdir.
KAUPPOTORİ MARKET MEYDANI
Yerli halkın da alışveriş yaptığı çoğunlukla turistlerin akın ettiği, geyik boynuzundan, waffle’a, bıçaktan kalamara kadar ürün yelpazesi olan turuncu tenteli Kauppotori pazar yerine uğramayı da ihmal etmeyin. Özellikle büfe tarzı ucuz öğlen yemekleri sosis, paella, balık ve balık çorbası gibi geçiştirmeli öğünler için uygun bir yer.
ESPLANADİ PARK
Müzeleri, parkları, güzel sokakları, sakin atmosferiyle küçük ama önemli bir şehir olan Helsinki’nin parklarında doğallık ve sanat içiçe geçmiş.
Şehrin tam orta yerinde bulunan Esplanadi parkın etrafı kafe ve mağazalarla çevrelenmiş.Mutluluk kaynağı parkda otururken elinizde yiyecek herhangi bir şey varsa ağaçtaki kuşlar, her an üstünüze pike yapıp yediğiniz şeyi kapabilir,dikkat edin(!) Hava sıcak olduğunda Pazar yeri ile şehir meydanı arasındaki Esplanande parkda kimi köpeği ile kimi de yalnız koşuyor ve yürüyor.
POSTMODERN KAYA KİLİSESİ
TEMPPELİAUKİO
Şehir merkezinin biraz dışında yer alan oyma Kaya Kilise (Temppeliaukio) Helsinki'nin en özgün mimari yapılarından biri. Büyük bir kayanın içi dinamitle patlatılarak ve oyularak yapılmış olan bu kilise,1969 yılında inşa edilmiş. Kayalar üzerine oturtulmuş kocaman kubbesi, yerden hiçbir sütunla desteklenmiyor. Cam kubbesinden süzülen ışığın sihirli atmosferi, muhteşem akustiği nedeniyle birçok konsere ev sahipliği yapıyor. Dışarıdan bakınca yere çakılmış bir Ufo'yu andırıyor. Temppleiaukio Kilisesi, daha basitleştirilmiş adıyla Kaya Kilisesi adından da anlaşılacağı üzere kayaların içine oyulmuş ve şu ana kadar gördüklerinize hiç ama hiç benzemeyen, mimarı açıdan oldukça enteresan bir Postmodern kilise.
SUOMENLİNNA ADASI UNESCO KÜLTÜR MİRASI
Helsinki merkezinden 15 dakika süren bir tekneyle gidilen her köşesi insanı kışkırtıcak güzellikteki Suomenlinna Adası ve Kalesi görülecek yerler arasında başta geliyor.
Ada, zamanında Helsinki'nin savunması için çok önemliymiş. Kelime anlamı Finlandiya Kalesi olan surlar, İsveç Kralı tarafından, yaklaşan Rus işgalini engellemek için inşa ettirilmiş. “Adayı alan Helsinki'yi alır “derlermiş. Bugün ada ve kalesi UNESCO Dünya Kültür Mirası listesi içinde yer alıyor. Adayı dolaşırken serçeler, kargalar bile dibinizden ayrılmıyor. Denizin kokusu, maviliği, ördeklerin süzülerek denizle dans etmesini, ağaçların bile sizi kucaklayacakmış gibi kollarını açtığını hissettiğiniz bu adada, yorulduğunuzda hemen bulabileceğiniz özgün kafeler sizi bekliyor. Hava güzelse denize açılan nostaljik tahta köprüler ve tertemiz yemyeşil çimenlerde oturarak tabii atmosferin keyfini çıkartabilirsiniz.
SOĞUK İKLİMİNE KARŞI SIMSICAK BİR YAŞANTI
Finlandiya deyince akıllara gelen ilk şeyin “soğuk” olduğunu düşünürsek hava durumunu ve ne zaman gitmenin daha mantıklı olacağını aşağı yukarı tahmin edebiliyorsunuzdur. Soğuk, puslu, yağışlı ve karlı coğrafyasına inat sımsıcak bir yaşantı var bu ülkede.
Karanlık kışlarında hava sıcaklığı Finlandiya’nın güneyinde bazen -30°C, kuzeyinde ise -40°C’ye kadar düşebiliyor. Donmadan gezmek isteyen, ama biraz daha pahalı dönemi kabullenenler için ideal dönem: Mayıs sonu-Haziran-Temmuz.
TATAR TÜRKLERİ
Avrupa'nın en yaşanılır, en pahalı kentlerinin en üst sıralarında yer alan şehir düzeni ve mimari tasarımıyla ödül almış Helsinki’de Rusya, Estonya, İsveç, Somali, Sırbistan, Çin, Irak gibi birçok ülkeden insanlar birlikte barış içinde yaşıyorlar.
Özellikle İdil-Ural bölgesindeki Tatar Türklerinin yaşadığı köylerden 1870'lerde başlayan ve 1930'lu yıllara kadar süren göçler Finlandiya'da bir Tatar Türkleri adacığı meydana getirmiş. Tatar Türkleri beraberinde getirdikleri Orta Asya mutfak kültürüyle börek ve mantı yapımında oldukça başarılı olmuşlar.
FİNLANDİYA MUTFAĞI
Finlandiya mutfağı ana malzemelerine baktığımızda patates, ekmek , balık, et, süt ve krema öne çıkıyor.
????Deniz ürünü Finlandiya yemekleri
????Silakka – Baltık ringa balığı
????Savulohi(Tütsülü somon) ????Muikku(Kızartılarak yenen küçük balık)
????Graavilohi
????Etli Finlandiya yemekleri
????Karjalanpaisti (Dana veya domuz eti, havuç ve soğandan yapılan güveç)
????Lenkkimakkara(Fin hardalı sinappi ve bira eşliğinde yenen halka sosis)
????Poro (Ren geyiği eti sotesi)
????Makkara ( “Fin erkeğinin sebzesi” denen geleneksel Finlandiya sosisi)
????Maksalaatikko (Fırında ince ciğer, pirinç ve kuru üzüm.)
????Karjalanpiirakka (Çavdarlı, pirinç lapalı, patates püreli, tereyağlı börek)
????Puuro (Yulaf, arpa ve çavdardan yapılan kahvaltılık lapa)
????Hernekeitto (Özellikle Perşembeleri yenen geleneksel bezelye çorbası)
????Rönttönen(Kırmızı yaban mersinli turta)
FİNLANDİYA VE BAŞKENT HELSİNKİ ‘NİN ANIMSATTIKLARI
????Dünyanın ilk İnternet tarayıcısını 1944 yılında 3 Finli öğrenci icat etti
????Lapland’ın bir köyünde Noel Baba’nın yaşadığı Aziz Nick isimli sembolik bir ev vardır.
????Ülkenin sıra dışı mizah anlayışının bir başka göstergesi olarak, Finlandiya’da her yıl 13 Ekim’de Başarısızlık Günü kutlanır. Kötü haberler ve talihsizlikler gelecek için bir ders çıkarma yöntemi olarak kutlanır.
????”Bin Göller Ülkesi “Finlandiya sınırları içerisinde tam 187.888 göl bulunmakta ve dünya üzerinde en çok göle sahip ülke.
????Nokia cep telefonları ile ünlü bu ülkenin sınırları içerisinde tek bir ankesörlü telefon bile bulamazsınız.
????Finlandiya icatları arasında kurtarma kızağı, kalp atış hızı ölçüm monitörü, tuzlu meyankökü şekeri (‘Salmiakki’), Linux işletim sistemi(bilgisayar işletim sistemlerinin en temel parçası olan çekirdek yazılımı) buz pateni, Angry Birds(Video Oyunu), Molotof kokteyli, SMS ve sauna
????Geceyarısı Güneşi Midnight Sun olarak bilinen geceyarısı güneşi, dünyada sadece kuzey ve güney kutup dairelerinde rastlanan bir doğa olayıdır. Finlandiya, yaz mevsiminde güneşin 24 saat boyunca gözlemlenebildiği birkaç ülkeden biridir. Özellikle kuzeyde yer alan Lapland bölgesinde iki aydan fazla süren bu şaşırtıcı güzellikteki olay soğuk, karanlık ve zorlu geçen kışın ardından sonsuz bir aydınlanma gibi gelirken, güney kesimlerde kışın nispeten bazı günler, 3-4 saatliğine güneşi görmek mümkündür.
????Finlandiya’nın güneyinde Güneş çok geç batar ve tamamen karanlık olmaz. Kışın kuzeyinde ise Güneş hiç doğmaz, başkent dahil güneyde günde birkaç saat görünür.
????Helsinki;Gulf stream akıntısı nedeniyle çevresindeki yerlere göre daha ılıman bir iklime sahip.
????Marketlerde ayı eti, at eti, hayvan kanı, hayvan kanından yapılmış sosis gibi size tuhaf gelecek şeyler görmeniz mümkün.
????Finlandiya'da doğan tüm çocuklar için her türlü gereksiniminin karşılandığı bir çeyiz sandığı hediye ediliyor devlet tarafından ve okullarda öğle yemeği ücretsiz veriliyor.
????Çek Heykeltraş David Cerny'nin yaptığı Pazar Meydanındaki “İşeyen Uzaylı Çocuk” heykeliyle ilgili tartışmalar hâlâ devam ediyor
????Fince; Ural-Altay dil ailesine ait olup, sondan eklemeli grameri ile Türkçeye benzer
????Finlandiya ile aramızda saat farkı yok.
????Helsinki’nin en güzel özelliklerinden biri, her yerde internet erişimi olması. Şifre yok,
ücretsiz.
????Nüfusun 5.5 milyona ulaştığı Finlandiya, Avrupa Birliği içinde kilometrekareye en az insan düşen ülkedir.
????Ülkede 10 plastik şişeden 9’u geri dönüştürülür.
????Finlandiya’da kumarhaneler, hükümet tarafından kontrol edilir ve tüm kar hayır kurumlarına devredilir.
????Boz ayılar, Finlandiya’nın milli hayvanlarıdır.
???? Yerel yönetimler önceden Geyiklerin boynuzlarına fosfor yapıştırarak aniden gece yarısı ormandan ana yola çıkan hayvanların uğrayabileceği muhtemel kazalar da önlenebilliniyor.
????Bazı mekanlara girerken 24 yaş sınırıyla karşılaşıp, 24 altıysanız ortamı terk edebiliyorsunuz.
????Boşanma oranı oldukça yüksek bir ülke
????Finlandiya’da intihar oranları oldukça yüksek.
????Helsinki eşcinsel dostu bir kent. Tıpkı olması gerektiği gibi, kimin kiminle ne yaptığı hiç kimseyi ilgilendirmiyor.
????Lordi, Atina'da düzenlenen 2006 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Finlandiya' yı Hard Rock Hallelujah isimli şarkı ile temsil etti.
????Sauna kültürü ve Fin hamamı çok yaygın. 5,5 milyon nüfusa sahip Finlandiya da 1,5 milyon saunanın (geleneksel Fin hamamı) olduğu rivayet ediliyor. Bazı iş toplantıları bile saunalarda yapılıyormuş.
????Finlandiya mutfağında özellikle de patates püresi üzerinde bizim saç kavurmayı andıran sote geyik eti çok revaçta.
????Sokaktaki tezgahlarda erik, domates, patates, kiraz gibi meyve ben sebzeler kilo ile değil litre ile tartılıyor.
????Finler, uluslararası bir pizza yarışmasını, tütsülenmiş rengeyiği etiyle yapılmış “Pizza Berlusconi “ adını verdikleri bir pizza ile kazandı.
????Finlandiya günlük kişi başına yaklaşık 1 litrelik süt tüketimiyle de dünyanın kişi başına yıllık en yüksek süt tüketimine sahiptir
????Finler dünyanın en çok kahve (kahvi) tüketen halkı.
????Helsinki'de evcil hayvan mezarlığı var. Doğum tarihi ve ölüm tarihi yazıyor mezar taşlarında. Finler, evcil dostlarına o kadar düşkün ki, defnediyor; dualar okuyorlar. Mezarının başında ise minik dostlarının en sevdiği oyuncakları koyuyorlar. Bazıları miraslarını bile devrediyormuş hayvanlarına.
????Helsinki; müzeler şehri. Özellikle Kiasma Çağdaş sanatlar Müzesini görmek gerekir.
????İlginç yarışmaların yapıldığı Finlandiya’da komşu köylerden kız kaçırma geleneğinden ortaya çıkmış olan "Eş taşıma yarışması" artık Finliler için resmi bir spor kabul edilmiş.
????Her sene Juva kentinde "Nokia Cep telefonu fırlatma yarışması" düzenleniyor.
????Gece yarısı güneşi.
????Suomi ülkenin resmi adıdır. Finland yazar posta pullarının üzerinde.
????Suomi Fince yazıldığı gibi okunur. Türkçe ile dilbilgisi kuralları benzer ama aynı olan kelime yok gibidir. ama gene de: kuolu=okul, kahvi=kahve
????Halkının en az 2 dil bildiği ,????Apocalyptica, Amorphis gibi müzik gruplara sahip
????Boşanma oranı çok yüksek
????İnsanların çoğunluğu kirada oturmakta.
????Dünyada en fazla göl sahip ülke.
????Votkası meşhur
????Rallinin milli spor olarak sayıldığı, insanların otomobil kullanmayı ufak yaşlarda buz üzerinde öğrendiği ve dünya ralli şampiyonası
????Eve ayakkabı çıkarılarak girilen ülke
????Alkolizm ciddi bir problemi ülkenin.
????Saat 21.00 den sonra hiç bir yerden alkollu içecek satışı yasak.%45’ın üstünde alkol içeren içeceklerin sadece 'alko' denilen tekel bayilerden alınabiliyor.
????Beyaz zambaklar ülkesinde adlı kitabı okuyunca daha iyi anlaşılan bir ülke.
????Bu ülkede, altı ay gece altı ay gündüz yaşandığı uydurmadır.
????Nokia;1865 yılında Güney Batı Finlandiya bölgesinde, maden mühendisi Fredrik Idestam tarafından temelleri atılmış Mobil cihazlar üreticisi
????Patatesin litreyle satıldığı ülke.
????Helsinki metro hattı turnikesiz.
????Düzenli spor yapma oranı çok yüksek.
????Finlandiya’da sistem hiç kimsenin temel ihtiyaçlarından mahrum kalmayacağı şekilde ayarlanmış. Herhangi bir işe sahip olmasanız bile "kela"denilen kuruluş size temel ihtiyaclarınızı karsılayacak miktarda maas verip ayni zamanda da nasıl bir işte çalışabileceğiniz konusunda danışmanlık hizmeti vererek sizi yönlendiriyor. ????Finlandiya'da bircok evin saunası vardır. Türkiye'de sauna bazı yerlerde "fin hamamı" olarak isimlendirilse de kullanış sıklığı acısından farklıdır.
????Mutfak ve banyolar o kadar birbirine benzer ki, mesela mutfakta baharat kavanozlarını arıyorsanız kimin evinde olursanız olun elinizle koymuş gibi bulursunuz. Çöp kutularını lavabonun tam altına denk gelen yere koyarlar.
????Finliler 2018’de dünyanın en mutlu ülkesi seçilmişler
????Üniversitenin yemekhane menüsünde 'güveçte çekirge' yazar.
????Finlandiya'da yaşayan insanlar Grigoriy Petrov’un ‘beyaz zambaklar ülkesinde’ adlı kitabında sessiz ve sakin insanlar olarak tanımlanırken, günümüzde de yabancı biriyle sohbet etmedikleri ve ilk başta sessiz ve soğuk davrandıkları bilinir. Her alanda eşitliğin ve hoşgörünün hakim olduğu ülkede insanlar da bir o kadar saygılı ve seviyelidir. Gerekiz konuşmalar yapmaktansa sessiz kalmayı tercih eden Finler, dürüstlüğe, verilen sözleri tutmaya ve dakikliğe önem verirler. Eğer Finli bir arkadaşınıza saat 10’a randevu verirseniz, tam 10’da gelirler.
????Finlerin kökeninin asya'dan gelmesi nedeniyle diğer İskandinav ülkeleri Finlandiya'yı kendilerinden görmüyorlar.
????Christmas zamanında gidilirse bir masal ülkesine dönüştüğünü görebilirsiniz. Noel baba, geyikleri ve kızağı ile kuzey kutbundan az sonra çıkıp gelecekmiş hissi yaratır.
????Yaban mersinli turtası meşhurdur.
????Halkın İngilizce konuşma yüzdesi yüksektir.
????Bağımsızlığını kazandığı 1917'den beri birkaç azınlık hükümeti dışında tek parti iktidarı görmemiş, koalisyonlara alışık ülke.
????Tango zevkini yaşamak için Buenos Aires’e kadar gitmenize gerek yok. Bu İskandinav ülkesi, içindeki tango ateşini buzlu kıyılarına ulaştığı 1913 yılından beri yaşatmaktadır.
Finlandiya tangosunun altın yılları, The Beatles single’larını liste başlarından indiren yerel tango ezgilerinin üretildiği 60’lı yılların ortalarına denk gelir. Günümüzde, dünyanın her yerinden tango tutkunları, yanak yanağa dans etmek için Temmuz’da gerçekleştirilen efsanevi Tangomarkkinat festivaline akın eder ve bu eski dans salonu gösterisine adanmış yerel müzeyi ziyaret eder.
