D E L İ İ B R A H İ M - D E L İ P E T R O
Bugün de tarihin yapraklarını biraz karıştıralım.
Osmanlıda bir deli lakaplı İbrahim vardı. Rus Çarlığında da yine lakabı deli olan bir Petro vardı.
Aslında , ikisi de deli değildir, Sultan ibrahim Kösem Sultan”ın kaprisleri ve oyunları ile ve de müstebit olan kardeşi IV. Murad”ın sarayda estirdiği korkular yüzünden oda hapsinde yaşamış aslında iyi eğitimli ancak vehimli bir padişahtı. Son derece eli açık halkı ve ordusu ile irtibatı ziyade olan, lütfu bol bir padişahtı bu yüzden halk kendisini “ baba “ adını takmıştı. Samur kürklü kaftanları mücevherleri dillere destandı, oda hepsinde kaldığı süreler geçirdiği buhran ve ölüm korkusu ona erkekliğini yitirtmişti.
Ancak 17. Yüzyıl tıbbının mucizeleri ile bu dertten kurtarıldı, cariyeleri fazla değildi, Hatice Turhan Sultandan şehzade Mehmet dünyaya geldi, ancak padişah ençok Hümaşah Sultanı çok sevmiş telli duvak taktırıp Türk geleneğine göre düğünle evlenmişti, bu telli duvaktan Hümaşah Sultan tarihe (telli haseki) olarak geçmiştir.
İbrahim açık fikirli naif bir padişahtı, ancak annesi Kösem”in bitmeyen ihtirası ile sarayda yapılan bir askeri darbe ile tahtan indirildi ve Kösem Sultanı”ın emri ile bir odaya hapsedilip bir daha açılmamak üzere kilide kurşun döküldü, vaziyet halk tarafından duyulunca bazı vezir ve paşalarda bu darbeye karşı çıkınca , tekrar tahta çıkarılır diye korkulup henüz yedi yaşındaki oğlu Mehmet tahta çıkarılmış ve yine kendisi zindandan çıkarılarak o devrin ünlü celladı Kara Ali”ye feci şekilde boğdurulmuştur.Yıl 1648”dir, ve Sultan İbrahim 33 yaşındadır ve Ayasofya camiinin avlusunda I. Mustafa”nın türbesinde gömülüdür.
Devrinde, Venediklilerle büyük deniz savaşları olmuş , Girit adasına çıkılmış ve adanın başkenti Hanya onun kaptanı deryası Silahtar Yusuf Paşa tarafından fetih olunmuş, Dalmaçya sahillerinde de Venediklilere ağır darbeler indirilmiştir.
Görüleceği gibi genç yaşda canına kıyılan ancak bu kısa sürede başarılı bir padişah olan İbrahimin yerine aynı olayları yaşayan bir başkası padişah olsaydı yine lakabı Deli olmayacak mıydı ?
Ancak o deli değil , geçirdiği acılar ve yoğun baskı nedeni ile arasıra buhran geçiren ve yaşasaydı genç ve istikbali de parlak bir sultan olabilirdi.
Rusyada da çağının en büyük reformisti olan Çar Petro da idarede ve orduda yaptığı yenilikler yüzünden bizim tarihimizde onun adı da deliye çıkarılmıştır, oysaki bütün Avrupa ve Rus tarihindeki adı “ Büyük Petro” dur.
Değerli okurlarım; bugünde tarihte ufak bir gezinti yaptık.
Gelecek yazımızda da sizlere Osmanlı tarihinin ünlü Sultanlarından Gülcemal Sultanı anlatacağım.
Hoşça ve esen kalın.
