Yeryüzünün çıkıntıları geniş alanlara yayılır ve kilometrelerce uzayan kütlelerdir. Yükseklikleri ve
dağılımlarıyla önem kazanırlar. Himalaya dağı ve onun en yüksek tepesi Everest 8888 metreye ulaşır.
Dağların tepelerinde havanın ısısı düşer. Yer yüzünün derinliklerine doğru gidildiğinde de ısı artar.
Yaylalar ovalarda değil, dağ üstlerinde olur. Yer yüzünü incelemek için yüzlerce bilim dalı gelişmiş.
Yerin içi, üstü, yerde yetişen bitkiler, yaşayan hayvanlar, Ormanlarında barınanlar, hava şartları,
yağışlar, ağaçların cinsleri, yetişme şartları her biri inceleme alanı. Bütün bu incelemeler, bütün bu
bilim dalları Kur’an’daki ‘oku’ emri gereğidir. İnanan insan, Müslüman insan, ‘oku’ emrine uygun
davranarak ibadet etmiş olmak için bütün bu ilim dallarında inceleme, araştırma yapmak ve
düşünmekle mükelleftir.
Xxxx
Hemen her dilde dağ ile ilgili yüzlerce atasözü, deyimler, şarkılar, türküler bestelenmiştir. Dağ
irfanımızda ve her milletin irfanında çok büyük yer tutar. İlahi kitap, son kitap, vahiyde, Furkan’da,
Kur’an’da, 49 ayet olduğu belirtiliyor.
Xxxx
Allah, yeryüzünde dağları kazıklar olarak çaktık anlamında, gök kubbeyi tutan direkler olarak ifade
ediyor mealen.
Dağ yüksekliğin, ululuğun, azametin, büyüklüğün mazmunudur edebiyatta. Dağ olumsuz anlamda da,
kavgacı, savaşçı anlamında da kullanılıyor. Kaba saba davranan biri için ‘dağlı, dağdan inme’ denilir.
Güç kuvvet dayanağı olarak düşünülürken, hayal kırıklığı yaşanması durumunda ‘Güvendiğim dağlara
kar yağdı denilir.
Xxxx
Şiirlerimizde de, şarkı ve türkülerimizde de dağ çok yer alan bir tasavvurdur. Yeryüzünün bu büyüklük
ifadesi olan dağların eteklerinde, şehirler kurulur. Medeniyetler gelişir.
Dağlar kızı reyhan şarkısını hemen herkes Kamuran Akkor’dan ve Barış Manço’dan dinlemiş olmalıdır.
DAĞ TÜRKÜLERİ
 
Çıkar da heybetli doruklarına 
Dağlara söylerim türkülerimi 
Aldırmadan boranına karına 
Dağlara söylerim türkülerimi 
Ahmet Süreyya DURNA 
Xxxx
Ağlar dağlar ah
Dumanlı dağlar ağlar ah
Çok zaman oldu terk edileli

Aşılmaz oldum ben şimdi kafdağı gibi
Dağ gibiyim taş gibiyim
Dimdik ayakta
Dağ gibiyim dağ gibiyim
Turgut Berkes
xxxx
Başım dağ, saçlarım kardır
Deli rüzgearlarım vardır
Ovalar bana çok dardır
Benim meskenim dağlardır dağlar
Dağlardır dağlar, dağlardır dağlar…
Şehirler bana bir tuzak
İnsan sohbetleri yasak
Uzak olun benden uzak
Benim meskenim dağlardır dağlar
Dağlardır dağlar, dağlardır dağlar…
Sabahattin Ali şiiriyle dağ meselesini noktalayalım.