RECEP ARSLAN

RECEP ARSLAN

İşin başı da, sonu da denetim

Otorite, erk, iktidar, rejim, yönetim. Daha başka kelimeler de sıralanabilir. İnsanları, kurumları, hayvanları, bağ ve bahçeleri yönetenler yine de insandır. Çobanlık, Amerika’da ‘cowboy’luk bilinen  hayvan yönetme meslekleridir. Başka hayvanların atların, köpeklerin,fillerin, develerin, lamaların, balıkların, yılanların, timsahların bile eğitimi ve yönetimiyle ilgilenen insanlar bilinir. Bağ-bahçe yönetimi de yönetim sanatına dahil edilmelidir. İnsan yönetimi ise bin yıllardır bir meslektir. Aile bireyleri, işyerinde çalıştırılanlar, bir ücret karşılığı çalıştırılanlar, eğitim alanlar ve imalat yapanlar, hizmet sunanlar hep yönetilmek durumundadır. Demek oluyor ki yönetilen insan ve insan öbeklerini sınıflandırmak mümkündür. Himaye edilenler, iş yaptırılanlar, hizmet alınanlar, imalat yaptırılanlar, eğitilenler, ülke sınırları içinde vatandaşlık sıfatıyla yaşayanlar, sığınmacılar, seyyahlar, misafirler. Hepsi de yönetilen insanlardır.

Xxxx

Yönetici  kaç kişiyi yönetiyorsa, hayvan, nebat yönetiyorsa, kurum ve devlet yönetiyorsa mutlaka ahlaki sorumluluğu bulunmaktadır. Ahlaki sorumluluk yanında iyi eğitim almış olması da lüzumludur. Aile reisi eğitimli ise başka, eğitimli değilse başka sonuçlarla karşılaşılır. Çobanlık dışında eğitim şartı aranmazlık edilmez. Kurum yönetmek için hangi düzeyde eğitim alınmış olması gerektiği yasalarla belirtilmiştir. Temsilci olmak, vekil olmak, nazır olmak, başnazır olmak ve reis, başkan olmak için gerekli olan eğitim dereceleri anayasada belirtilir. Yöneticilikte basamaklar belli tecrübe yılları gerektirir. Kimi durumlarda gerekli eğitim düzeyi ve tecrübe birikimi olmayan insanlar da bir üst yönetim kademesine getirilir. Ortaya çıkacak sonuç eğitimli-eğitimsiz anne-babada olduğu gibi uç gösterir.

Xxxx

Yöneticiler kanunlar koyarlar ama bu kanunların uygulanmasını takip etmezler, izlemezlerse zaman içinde o kanunlara uyulmadığı, nizama uymayan uygulamaların başladığı, haksızlık, yolsuzluk, istismarların başladığı görülür. Bu yüzden yönetim kadrolarında bulunan insanların denetlenmesi kaçınılmazdır. Kanun ve nizamlara uyulması yönetilenler açısından da önemlidir. Vatandaşları adliye ile, polis, zabıta, kolluk kuvvetleriyle, hapisle yönlendirmek mümkündür. Çoğu insan da nizamlara uygun yaşamanın daha sağlıklı olduğuna kaniidir. Kanun ve nizam tanımayan, güç kullanarak, tehdit ile netice almak isteyen vatandaşlar da hukukla karşılaşır. İnsanlarda ahlaki sorumluluk geliştirilemez ise, kanun ve nizamlara uymanın bir erdem olduğu kanıksatılamaz ise yönetenin işi zorlaşır. İnsanları yönetmek bir meslektir ama yetenek , marifet isteyen bir sanattır aynı zamanda. Yetenek ve marifet yanında eğitim ve tecrübedir de. Denetleme nizamları geliştirilmemişse hiçbir yetenek ve marifet insan yönetmeye yetmeyebilir.

Xxxx

Toplum hayatında denetim nizamları çok önemlidir ama vatandaşı denetim kıskacında sıkıştırmak da birey özgürlüğüne darbe indirebilir. Denetim açık, belli, sınırlı ve yasal dayanaklara bağlı kaldıkça insan özgürlüğüne en az zarar verecektir. Denetim açık, belli, sınırlı ve yasal olduğu kadar, vatandaşlar arasında ayrım yapmamasıyla da önem kazanır. Denetim yasalarla belirlenir, yasalarla denetlenir. Yasaları ise milleti temsil eden yasama organı üyeleri hazırlar ve ilan ederler. Denetimlerde aksi davranışları ise karşılıksız bırakmayacak olan nizam adliyedir, yargı erkidir.

Xxxx

Vatandaşların denetlenmesi her ülkede bir şekilde kanun ve nizamlarla, kolluk güçleriyle yapılır. Sıkça görülen arıza, yönetenlerin denetlenmeyişidir. En alt kademedeki yöneticiden başlayarak en tepeye kadar, yöneticiler denetlenmekten hoşlanmazlar. Ama denetimden kaçabildikleri oranda da adaletten uzaklaşırlar. Öyle bir raddeye gelir ki, yönetici doğru yaptığını sanarak, doğru yaptığına inandırılarak zulüm makinesine dönüşebilir.

Akıllı, vicdanlı, ahlaklı yöneticiler makam ve mevkileri yükseldikçe daha fazla denetim talep ederler. Çünki işin başı da sonu da denetimdir. İyi, adil, başarılı, tarihe geçecek bir yönetici olmanın yolu denetim kurumları geliştirmek ve onları çalıştırmaktan geçiyor.

 

<