Devletlerin varlığının güç ölçüsü istihbarat kurumlarıdır. Haber alma ağını en iyi kuran devlet, egemenlik alanlarında uçan kuşun bile izini sürer.
Tarihte bunun en iyi örneklerini verirken, Sultan 3. Mustafa’nın, devletin yapısında en güçlü bir istihbarat teşkilatını kurduğunu yazmıştım.
“Devlet-i Aliy-e” adıyla örgütlendirdiği istihbaratçılar esnaf nitelikli kimselerden teşkil ediliyordu. Mahalleler semtlere, semtler çapraz alanlara ayrılırken asker ocaklarına doğru bağlantı hatları kuruluyordu. Derinden ses alma yeteneğine sahip “kulağı delik” tabir edilen meddahlar, hassas bölgelerde dolaştırılarak “fitne-fesat  kaynakları tesbit ettirilirdi. 
Devletin tepesinde egemenlik süren Yeniçeri Ağası, Silahtar Ağası, Harem Ağaları, Kızlar Ağası, Bostancılar örgütü gibi etkin güçlerin varlığından daima kuşku duyulur.
Devlete çeki, düzen verilmek istendikçe, “fitne-fesat” ocaklarından, kışkırtıcı hareketlere girişenler kolayca izlenebiliyordu. İşte, bu noktada semt ve mahalle esnafı; seyyar satış yapan kimseler, haber toplanmasında devlete yardımcı oluyorlardı.
Kökü Ahi Evran teşkilatına dayanan esnaf ve sanatkarlar topluluğu, kolluk kuvvetlerine yardımcı olmak gibi tarihi bir önem taşıyordu.
Önceki yazımızda da belirttiğimiz gibi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iki yıl önce gündeme getirdiği “Esnaf gerektiğinde askerdir, polistir, gerektiğinde adaleti sağlayan hakimdir” sözleri, o dönemlerde perdelenmek istenmişti.
Gelelim 15 Temmuz olaylarının sahneye düşen görüntülerine. Darbe kalkışımın da, devleti gafil avlamak isteyenlere karşı direnen güçlerin en büyük kesimi esnaf ve sanatkârlar olmuştur.
Bugün bu gerçeği belirtmemizin nedeni, sosyal bilincin iyi anlaşmasına dayanmaktadır. Ahi’lik öğretileriyle yapılan esnaf ve sanatkarlar, büyük ekonomilerin de temel dayanağıdır. Ahi’lik ilkeleri, ekonomilerin kural koyucularını bile şaşırtan sağlam bir göstergedir.
Bu kurallar, ekonomilerde müeyyidelere bağlansaydı, sağlam ekonomi temelleri ortaya çıkmış olurdu.
Esnaf ve Sanatkârlar, mesleklerinin gereği nedeniyle, daima kulakları kirişte, hatta “kulakları delik” kimselerdir.
“Türkiye’nin geleceğinin müjdecisi kimler olacak?”
Derseniz, bunun ipuçlarını bu yazımızda göstermeye çalıştık.
Hükümetin son önlemler paketinde esnafı korumayı amaçlayan yeni açıklamalarıyla dar boğazların aşılması beklenmektedir.
Cumhurbaşkanının esnafla ilgili, iki yıl önceki mesajı, sanki 15 Temmuz olaylarının dokusunu önceden sezmiş gibi, derin bir gerçeğin “çağrı merkezini” oluşturuyor..
SEBEBİ NEYMİŞ..
Aşırı hızla giden bir otomobili durduran trafik polisi, şoföre yaklaştı. Şoför hemen sordu:
“Çok mu hızlı gidiyordum?”
Polis:
“Ne münasebet..” dedi. “Tam tersi, alçaktan uçuyordunuz..”