RECEP ARSLAN

RECEP ARSLAN

İzmir ve Bursa gemileri

1830-1876 yılları arasında yaşayan ve 1861-1876 yılları arasında Osmanlı Padişahı olan

Abdülaziz döneminde, yola çıkan iki gemi İzmir ve Bursa.. Abdülaziz, II. Mahmud Han'ın

oğlu ve Abdülmecid'in kardeşi olup, annesi Pertevniyal Valide Sultan'dır. 7/8 Şubat 1830

gecesi doğdu. Kardeşi Abdülmecid'in saltanatı süresince oldukça serbest bir hayat yaşadı

ve İtinalı bir eğitim gördü. Akşehirli Hasan Fehmi Efendi'den Arap dili ve edebiyatı ile şer'î

ilimleri tahsil etti. Neyzen ve bestekâr Yûsuf Paşa'dan mûsiki dersleri aldı. Aynı zamanda

sporla da ilgilendi ve Kurbağalıdere'deki köşkünde ava gitmek, güreşmek, yüzmek ve cirit

atmak gibi faaliyetlerle meşgul oldu. Sade bir hayat yaşayan Abdülaziz, veliahtlığındaki

bu mazbut haliyle halkın sevgisini kazandı. Güçlü, sağlıklı ve gösterişli yapısı, halkın

kendisine duyduğu güveni arttırıyordu. Abdülmecid'in taklitçiliğe varan aşırı yenilik

düşkünlüğünden huzursuz olanlar, onu müstakbel bir Yavuz gibi görmekte ve saltanata

geçmesini beklemekte idiler.

Xxxx

Bu gemilerle ilgili iki kişi hatıralarını yazmış. Gemi Kadısı Abdurahman ve Gemi Kaptanı

Faik. Abdurahman Efendi Birezilya Seyahatnamesi’nde İslam dinine ne kadar çok hizmet

ettiğini anlatıyormuş.

Gemi kaptanı Faik Efendi de ‘Türk denizcilerinin ilk Amerika seferi’ adını vermiş kitabına.

İşin garibi her iki hatırat aynı olayı anlatıyor ama, uyarlı, tutarlı anılar yok.

İşte tarih böyle bir şey. İlim dalı olabilmesinin önündeki engelleri çok anlamlı bir şekilde

sergilemektedir.

Xxxx

Daha sonraları 45 sene sonra bir gemi maceramız daha var. Abdülhamit Han Japonya ile

iyi ilişkiler geliştirmek için bir fırsat yakalamış, Ertuğrul Firkateyni, Japonya’ya gitmiş ama

dönüşte faciadan kurtulmak mümkün olmamıştır. Türk-Japon işbirliği ile o facia filme

çekildi. Türk beyazperdelerinde de gösterildi. Lüzumsuz bir Şekilde filme Körfez işgali

sırasındaki dayanışmalar da ilave edilerek filmin tarihi değeri düşürüldü. Halbuki, o

Körfez’deki işgal sırasında gerçekleşen dayanışma ayrı bir filmin konusu olabilirdi. Ama

bizde sinemacılık bütüncül düşünür. Film değil ansiklopedi sanki. Tüm bilgileri filme

doldurmak gibi bir hastalık var.

Xxxx

Bence beyazperde ürün yapımcıları mesela bu ilk Amerika ziyareti denemesini, İzmir ve

Bursa gemilerinin Akdeniz’den Atlas Okyanusuna seyahatini, Kadı Abdurahman ve Kaptan

Faik tiplemesiyle güzel bir güldüren yapabilirler

29 Mayıs 2010 tarihinde Yılmaz Özdil, fıkrasına konu edinmiş, ben de ondan öğrendim.

Ama son derece ilginç yaklaşımlar. İki tane seyahat kitabı da kaynak oluşturacak. Böyle

bir malzeme bence sinema ürünü yapanların kaçırmaması gereken bir durumdur.

Xxxx

Brezilya Seyahatnamesi Bağdatlı Abdurahman Efendi 

Birezilya Seyahatnamesi, Osmanlı'nın o güne kadar varlığından haberdar olmadığı bir dünya keşfinin ve bu

dünyayı yeniden biçimlendirme çabalarının hikeayesidir. Hikeaye, tam yüz kırk yıl önce Osmanlı'nın iki savaş

gemisinin Basra Körfezi'ne giderken fırtınaya yakalanarak Amerika kıta’sına, Birezilya sahillerine sürüklenmesiyle

başlar. Hikayenin kahramanı Bağdatlı Abdurahman Efendi, bu gemilerden birinin imamıdır. Brezilya Müslüman

toplumunun tarihsel serüveninin bir dönemine ışık tutması nedeniyle ilginç bir eserdir. Ayrıcı, bu gerçeğin

neredeyse tek yazılı belgesi niteliğini taşıması da o ölçüde önemlidir. Çeviren Antepli Mehmet Şerif. Yayıncı,

Kitapevi. Yayın tarihi. 30 Ocak 2017.

xxxx

Türk Denizcilerin İlk Amerika Seferi Mühendis Faik 

Bursa ve İzmir adlarını taşıyan iki Osmanlı savaş gemisi, 19. yüzyılın ikinci yarısında, görevlendirildikleri Basra

Körfezi'ne gitmek üzere İstanbul'dan yola çıkarlar. Rotası, Akdeniz'i aşıp Afrika kıt'asını dolaşarak Basra'ya

ulaşmak olan bu seyahatin seyri hiç de pilanlandığı gibi olmaz. Yakalandıkları fırtına nedeniyle yollarını kaybeden

iki gemi Birezilya sahillerinden Bombay'a kadar çeşitli limanlarda zorunlu ziyaretlerden sonra ancak görev

yerlerine ulaşırlar.

Mühendis Faik Bey tarafından kaleme alınan bu eserde, on üç ay süren zorlu fakat bir o kadar da renkli bir

seyahatin bütün aşamaları çarpıcı bir üslupla dile getirilir. 30 Ocak 2017 tarihinde Kitabevi bu eseri de

yayınlamıştır.

<