İktisat ilminde önemli terimlerden ikisi de mal ve hizmettir. Tüketim-üretim, arz-talep’ten sonra mal
ve hizmet de iktisadın ana terimlerindir. Mal, insanların, canlıların hayatta kalabilmesi için gereken
madde, eşya, nesne, element ve hizmet. Üretimin iki neticesi var. Birisi mal, öteki ise hizmettir. Mal
ve hizmet bir arada, ya da ayrı ayrı üretilir ama, bir arada kullanılır, tüketilir. Üretimin mal adı altında
anılan yanını öbekleştirmek istendiğinde şöyle bir sıralama çıkıyor karşımıza. Levent Gökdemir’in,
ders notlarından alıntılayarak özetleniyor.
xxxx
Hammadde: Doğadan elde edildikten sonra işleme tabi tutulmayan ve şekil değişikliğine uğratılmayan
mallara denir.
Ara Malı: Hammaddenin işlemden geçirilmesiyle elde edilen ve nihai mal üretiminde kullanılan
mallara denir. Buğday, pamuk ve demir madenleri hammaddelerdir. Buğdayı un, pamuğu iplik ve
demir madenini saç demir haline getirince ara mallarına dönüşürler.
Tüketime Hazır Mal: Tüketilmesi için başka bir işleme gerek duyulmayan mallara denir. Undan
ekmek, iplikten kazak, saç demirden çamaşır makinesi yapıldığında ara malları nihai mallara
dönüştürülmüş olur ve tüketicilerin ihtiyaçlarını karşılayan mallar haline gelir.
Xxxx
Yine Levent Gökdemir tasnifiyle: Tarım Malı: Tarım alanından elde edilen ve işlenmemiş olan mallar.
Örneğin hububat, meyve ve sebzeler.
Sanayi Malı: Doğadan ya da tarım alanından elde edildikten sonra işleme tabi tutulan mallara denir.
Meyve suyu, otomobil, saat, cep telefonu gibi.
Bir başka sınıflandırma ise şöyle:) Üretim Malı: Üretken nitelikte olup, başka malların üretiminde
kullanılan mallar. Örneğin terzinin dikiş makinesi, çiftçinin tıraktörü, taksi şoförünün otomobili.
Tüketim Malı: Tüketicinin ihtiyacını karşılayabilmek için tüketmiş olduğu mallar.. Saat, cep telefonu,
ev kadınının aldığı dikiş makinesi, ailenin ulaşım ihtiyacını karşılamak için alınan otomobil. Dikkat
edilirse dikiş makinesi, otomobil üretim malı da olabilir, tüketim malı da. Burada malların kullanım
amacı ön pilana çıkmaktadır. Amaç malı kullanarak mal veya hizmet üretmek ve gelir kazanmak ise
üretim malı olmakta, amaç ihtiyacı karşılamak ise tüketim malı olmaktadır.
Bir başka tasnif daha var: Dayanıksız Tüketim Malı: Tüketildiğinde tükenen ve mal olma özelliğini
yitiren, dolayısıyla bir daha aynı ihtiyacı karşılayamayan mallara denir. Örnek, yiyecekler, cep telefonu
kontörü.
Dayanıklı Tüketim Malı: Ekonomik kullanım ömrünce aynı ihtiyacı karşılayan, tüketildiğinde mal
özelliğini kaybetmeyen mallara denir. Örnek, beyaz eşya, giyecekler, saat.
Xxxx

İşte bütün bu tasnifleri yapmak bir şeyi değiştirmiyor. Kimi anlık tüketim maddeleri var. Kimi tüketim
maddesi tekrar tekrar kullanılır. Yemek bir defa yenilir ve o yemek biter. Ama masa- sandalye her
gün kullanılır. Kimi üretilen mallar hem o haliyle, hem de onlardan başka şeye dönüştürülerek
kullanılabilir. Bunları tasnif etmek günlük hayatı yaşayan insanı çok ilgilendirmez. İnsan bir şeyi
bedeni, beyni, zihni için gerekli görür ve alır. Yiyecek-içecek ve kitap, pilak, devede, cede gibi.
Radyo, televizyon, sandık, ahşap ev eşyası alınır ve kişi ya kendi hayatı ya da o eşyanın hayatı boyunca
kullanır. Ama üretilen mal tüketim içindir. Arada bazı başka maddeler üretmek için kullanılarak
tüketilir, ya da doğrudan tüketilir. Malın ham madde, işlenmiş madde olması, tarım ürünü, sanayi
ürünü olması tüketiciyi ilgilendirmez. O ihtiyacını karşılarken ne lazımsa onu alır ve tüketir.