Zaman nehrini ölçmeye başladığında insan kendisine ölçü birimleri aramaya koyuldu.İlk rastladığı şey güneşin, ayın doğması ve batması oldu. Evet, güneş doğunca ay, ay doğunca güneş yok oluyordu. İlahi kaynaklardan öncesini, insanın yeryüzüyle ilk tanışmasını tarif ediyorum. Bilmediği bir aleme gelen insan, Adem etrafını seyrederek olanı biteni anlamaya çalışmış olmalı. Bebekler de öyle değil mi, önce her şeye uzun uzun bakar, sonra her şeyi ağzına götürerek anlamaya çalışırken, konuşmaya başladığında da o ne bu ne diye her şeyi sorar. Adem dünya yüzeyine indirildiğinde de böyle olmuştur sanıyorum. Yeryüzünde yaratılıp cennete alınan, orada emire ters bir hareketle tekrar yeryüzüne gönderilen insanoğlu İlahi vahiylere, emir ve yasaklara yüzlerce yıl sonra muhatap olmuştur. Mantık böyle düşündürüyor beni.

Xxxx

Eşyanın ismi öğretilen Adem, yani insan o öğrendiği kelimelere benzeterek başka isimler de vermiş çevresine. Sabah, öğle, akşam, gece, ay ve güneşin hareketleri insana belli derecede ölçü birimi olmuştur yüzyıllarca. İki sabah, üç sabah diye saymaya başlayan insan, üç akşam, beş gece demeye de başlamış olmalıdır.
Zaman nehrine işaretler bırakmaya başlayan insanın tan vaktini, fecir vaktini, ikindi vaktini, saat, dakika, saniye, saliseleri bulmaları için daha yüzlerce yıla ihtiyaçları vardı.
Ay ve güneşin hareketlerinden sonra insanın ilgisini çeken mevsimler olmalıdır. Öncelikle kış, yaz ve bahar. İlk ve son bahar ayrımı için de yüzlerce yıl gerekmiştir. Gecenin karanlığından, kışın soğuğundan korunmak insanın ilk hocası, öğreticisi olmuştur. Belki de gece ve kış şartlarının zorlaması olmasaydı, insanlar barınak ihtiyacı duymayacaktı.

Xxxx

Zaman nehri akıp giderken insan türünün önünden doğum, bebeklik, apalaklık, çocukluk, gençlik, yetişkinlik, olgunluk, yaşlılık, hastalık ve ölüm de zamanı ölçmek için birer ölçü birimi olabilmiştir.
Bugün bile çoğu köylerimizde, ücralarımızda belli zaman ölçü birimleri bizi alıp eskilerin anlayışını kavramaya götürebilir. İmamın osurduğu zaman hikeayesini bilirsiniz.
İmam da insan. Nasıl olmuşsa olmuş bir gün camide, cemaatin içinde gaz çıkarmış sesli biçimde imam. Adam işi bırakıp gitmiş utancından. Aradan yıllar geçmiş, imam eski köyüne uğramış, bakalım kimse hatırlıyor mu diye merak etmekteymiş.
Çeşmenin başında bir genci görmüş, onunla sohbet etmiş imam. Sonra da kaç yaşındasın diye sormuş.  Genç demiş ki ‘16- 17 yaşındayım. İmamın osurduğu yıl doğmuşum.’