Üç kelimeden, anlamından, çerçevesinden, nüfuz alanından söz etmek. Üçü de yaklaşık olarak aynı anlamda sanılıyor ve birbiri yerine kullanılıyor. Fakat her birinin alanı, çerçevesi başka. Bu üç kelime söyleşi, sohbet ve muhabbet. Üçü akraba kelimeler ama çerçeveleri farklı kelimeler. Üçünü birbiri yerine kullanmak esastan yanlıştır.
Birinci kelime söyleşi. İki insanın kararlaştırarak, bir zaman dilimi ve mekeanı içinde karşılıklı olarak birbirine çeşitli konularda düşüncelerini ifade etmeleridir. Bu daha çok bir gazetecinin bir mütehassıs, uzman kişiyle belli bir konuda konuşarak konunun ayrıntılarını öğrenme merakının karşılanmasıdır. ‘Tıp alanında, tıbbın şu alanında uzman kişiyle söyleştik, bu söyleşiyi okurlarımızla paylaşıyoruz’ gibi bir tanıtımla yayınlanır.

Xxxx

İkinci kelime sohbet. Arapça kökenli Türkçe bir kelimedir. Sık kullanılan bir kelime. Sahabe, arkadaş kelimesinden geldiğini düşünüyorum. İki arkadaş otururlar, ya da birlikte olduklarında birbirinin halini öğrenip halleşirler. Sohbette samimiyet vardır. Yakınlık ve duygudaşlık vardır. Yapmacıksızdır. Haz verir insana. Dertlerini paylaşmak vardır. Paylaşılan dert hafifler, azalır. Paylaşılan haz, zevk, artar, ziyadeleşir. İnsanın sohbete ihtiyacı büyüktür. Özellikle yaşlandığında insan, kendisini dinleyecek, kendisine zaman ayıracak birilerini buldu mu, zevkine sınır olmaz. Sohbet, başına bir de hoş sıfatını alır. Adam ne kadar hoşsohbet birisi diye takdirler bildirilir. Hoşsohbet adamlar tarihten, edebiyattan, musikiden, sanattan, irfandan, tasavvuftan haberdar ise anlatacakları çok şey vardır. Zaman varsa dinlemek zevk verir. Sohbet arkadaşlık etmektir. Bir çok şey öğrenilebilir. Hoşsohbet olduğu gibi boş sohbet de vardır. Boş sohbetten Allah’a sığınmak gerek. Ömür kısa, yapacak iş ise çoktur.

Xxxx

Muhabbet daha başka bir kelime. İçinde sevgi barındırmayan hiçbir söyleşi, sohbet muhabbet kıvamına ulaşamaz. Söyleşide resmiyet var, sohbette samimiyet, ama muhabbette resmiyet olamaz, samimiyet olmalı ama yetmez. İlla içinde mayasında sevgi olmalıdır. Sevgisiz sohbete muhabbet denemez. Muhabbet bir çok manevi kaynakta keainatın yaratılış sebebidir. Alemlerin sahibi, yaratıcısı, kendinin bilinmesi, tanınması, sevilmesi için olduğunun yanı sıra tüm yaratılmışların sebebi ve nihai meyvesi kabul edilen Hazreti Muhammed Aleyhisselama olan sevgisinden, muhabbetinden dolayı yarattıklarının tümünü yaratmıştır. Bir çok mukaddes kaynakta bu ifade ediliyor.
Demek ki muhabbet başka bir şey. Sevgisiz muhabbet olmaz. Birbirini seven iki insan bir araya gelmedikçe muhabbet olmaz. Birbirini tanıyan iki insan bir araya geldiğinde sohbet ederler. Tanışan ya da o görüşme için tanışan iki insan birbiriyle söyleşebilir. Ama muhabbet edemezler. Muhabbet edebilmek için konunun iki tarafındaki insanın birbirini sevmesi şart. Biri habip biri habibe olmadan muhabbet edilemez.
Muhabbet başka bir şey canım!