Yalan, inkear ve riya
Bireylerin özellikleri var. Ortalama değerler, üstün değerler ve nakıs değerler insanların özellikleridir. Bu değerler o bireylerin oluşturduğu toplulukların manevi şahsiyetinin de değeridir.
Kişisel zaaflar yok edilemez ama terbiye edilebilir, faydalı alanlara kaydırılabilir, sınırlandırılabilir. Kişisel zaaflar fıtridir. Genlerle gelir. Üstün özelliklerin de fıtri olanı vardır. Ama genellikle sonradan, hayatı yaşarken o özellikler artırılır. Her medeniyetin kendi müesseseleri vardır. İslam’dan mayalanan Hakikat medeniyetinde üstün özellikler kazandıran müesseseler tekkeler, zaviyeler, medreseler, tarikatlerdi. Cumhuriyet Türkiye’sinde mektepler, okullar, üniversite. Yazılı, görsel ve ses basını, tümel adıyla medya bireylere özellikler kazandıran müesseselerdir.
Xxxx
İnsanların zaaflarından üçüne karşı çok müsamahasız olmak gerekir. Biri yalan söylemek, biri inkear etmek, biri de riya.
Yalan hakikati olmayan demek. Gerçekle ilgisi hiç olmayabildiği gibi ilişkisi zayıf da olabilir. Yalan karşısındakine üstünlük sağlamak için, karşısındakini inandırarak ondan bir fayda elde etmek için, bir münakaşayı sonlandırmak için, bitmek üzere olan bir birlikteliği devam ettirmek için söylenen aslı olmayan sözdür.
Yalanın faydalısı-faydasızı var diyenler gibi, beyazı, pembesi var diyenlerin de haklı oldukları taraf var gibi görünür.
Can havliyle dayak yememek için, ölümden, cezadan kurtulmak için söylenen yalan da yalandır.
Yalan doğurgandır. Bir yalanı desteklemek, onun inanılır kıvama gelmesi için başka yalanlar da söylenir. Yalancı ile bir arada bulunan yanlış bilgiye, daha sonra gerçekle yüzleşmeye, hayal kırıklığı yaşamaya razı olmalıdır.
Xxxx
Münkir diye bir sıfat var. Münkir inkear eden demektir. Neyi inkear eder insan? En başta Keainatın sahibini, Yaratıcıyı inkear eder. Münkirliğin en ağır derecesi budur.
Bundan sonra insanlar verdikleri sözleri, bulundukları vaatleri,ödemeleri gereken borçlarını ve en kötüsü insan duygularını inkear eder. Yaşanmışlıkları, sevgilerini inkear ederler.Neresinden bakılırsa bakılsın inkear etmenin faziletli tarafı yoktur.
Xxxx
Riya, gösteriş, desinler diye yapılan güzel davranışlar, güzel sözler, faziletlerin sadece başkalarına şirin görünmek için sergilenmesi. Samimiyetsizlik, yapmacıklık, Hakiki olmamak. İnanmadığı halde, içinden gelen has duygu ve davranış o olmadığı halde, dururma uygun tavırlar sergilemek. Riya bu. Dini ıstılahda ise riya bir iyi, güzel hareketi Allah rızasından çok, beklenti içinde olunan kişi veya makama karşı yapıyor görünmek.
Yalan, riya, inkear ayrı kelimeler ama üçü de yalanda toplanabilir. Üçü de nakıs özelliklerdir. Bireylerin zaaflarındandır. Bu zaaflar sınırlanmaz ise birey cehenneme layık hale gelir ve o bireylerden oluşan toplumda da güven duygusu yok olur. Karmaşa, keşmekeş, karışıklık, istikrarsızlık olur. Haydi bir çoğunun sevdiği firenkçesiyle söyleyelim. Kaos olur.
Xxxx
Duygularını inkear eden birinin yalancı olmadığını söylemek mümkün olmaz. Herkese gülücük dağıtan insanın da riyadan uzak ve ari olduğu söylenemez.
Sen, riya ile, inkear ile ve yalan ile yaşıyorken hiçbir sevgiyi hak edemezsin. Allah sevmez böyle insanı. Kemal sahibi insanlar da sevmez. Ben de sevmiyorum.
Nefret ettiğim üç sıfat yalan, riya ve inkear.
Xxxx
Sevgiye, Allah’ın sevgisine, benim sevgime, kemal sahibi insanların sevgisine ihtiyaç duyarsan şartlar bellidir. Yalandan, riyadan ve inkeardan uzak duracaksın.
Yazının birine hitap ettiğini düşünen aldanır. Aslında her yazdığım kendi nefsime.
Zaaflarımın hepsinin farkında ve utancındayım.
