Yönetme bir sanat. Her yiğidin bir yoğurt yeme biçmi var’ demiş atalarımız. Tam da bize göre bir deyim. İnsan her yerde insandır. Her insan hayatında birilerini yönetir. Bu yüzden vahiy, ‘her biriniz çobansınız, himayenizdekilerden sorumlusunuz’ demiş olmalı. İnsan sayısınca yönetim biçimi var. Benzerliklerine veya benzemezliklerine göre tasnif edildiğinde belli sayıda yönetim biçiminden söz edilebilir. Bu kaba tasniflere isimler verilmiş ve blli başlı yönetim biçimleri, tarzları ortaya çıkmış. Birileri yönetme üzerine düşününce bu tasnifleri yapmak ve isimlendirmek işine girişmiş olmalı.

Xxxx

Bir ailenin yönetici olduğu, o ailenin en yaşlısının lider, ötekilerin de alt kademelerde yönetici olduğu tarz. Sonra bu bile insan bencilliğini ve benini tatmin etmeyince ailenin diğer fertlerinin de yetkileri en yaşlı erkekte toplanmış. Tek adam yönetimi denilmiş. Sonra bu tek adam yönetimlerinin de ayrı ayrı isimlendirilmesi gerektiğinde Başkan, Kıral, Padışah, Şah, Reis, Cumhurbaşkanı, Devletbaşkanı gibi sıfatlar aranıp bulunmuş.

Soylu bir aile, zengin bir aile, birçok zengin bir arada, sermayenin şekillendirdiği yönetimler hep yaşanmıştır. Bu tür yönetimlerde halk tabakaları, köylüler, işçiler, esnaf ve ziraatçılar,memnun olmayınca başka yöneticiler aranmış olmalı. Bu defa da toprak sahiplerinin yönetimi yaşanmış. Toprak sahipleri de soylulardan, aristokratlardan, sermaye sahiplerinden çok başka yönetmemişler insanları.

Sermaye sahiplerine ,soylulara, toprak sahiplerine karşı çıkmalar, derebeyler türemiş bir ara, sonra köylüler ayrı, işçiler ayrı darbelere, ihtilallere kalkışmışlar. Kiminde başarılı da olmuşlar. Ama yönetilenlerin ekserisinin mutlu  ve memnun olduğu bir taz bulunamamış. Din adamları ve din kurumları manevi kimliklerinin ağırlığı ile yönetime talip olmuşlar, ya bizzat ymnetmişler ya da yönetenler üzerinde etkili olarak, istediklerini yaptırmışlar.