Yunanistan'ın kaprisi
Makedonlar, Makedonya Cumhuriyeti'nde ısrar edecekler mi?
Yugoslavya'nın dağılmasıyla ortaya çıkan ilk beş ülkeden biri olan Makedonya, bağımsızlığını kazandığından beri Yunanistan'ın anlaşılmaz bir inadıyla karşı karşıya kaldı. Yaklaşık yirmi yedi yıldır Makedonya'nın (Makedonya Cumhuriyeti), adını bir türlü kabullenmeyen Yunanistan, geride kalan yıllar içinde dünyayı adeta Makedonya'nın başına yıktı. Sonunda akıl almaz bir başarıyla Makedonlara geri adım attırmaya muvaffak da oldu.
Neydi bu inat?
Makedonya bağımsızlığına; 1991 yılında yapılan bir referandumla itiş-kakış olmaksızın, katılanların yüzde doksan beşinin olumlu oy kullanmasıyla ulaşmıştı. Makedonya bağımsızlığını elde edince Yunanistan bu yeni ülkenin ismine itiraz etti. Makedonya bana aittir, diye tutturan Yunanistan, iki yıl Makedonya Cumhuriyeti'nin Birleşmiş Milletler'e girmesine de engel oldu. Sonunda dünya bir formül buldu ve Yunanistan'ın kerhen kabulüyle (FYROM - Eski Yugoslav Cumhuriyeti Makedonya) adı ile ve uydurulan geçici bir çözümle Birleşmiş Milletler'e üye olabildi. Ne var ki Makedonlar bu adı hiç kullanmadılar, anayasal adlarına sadık kaldılar.
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nin bir milletin kendi ismini seçmesini en tabii hak olarak kabul etmesine rağmen Yunanistan ısrarında yirmi yedi yıl direndi. Ve Yunanistan, "Makedonya adı bizimdir. Büyük İskender bizim kahramanımızdır" tezinin inatla takipçisi oldu. ABD, Almanya, Fransa gibi ülkelerle beraber Türkiye de Makedonya'yı (Makedonya Cumhuriyeti) olarak tanıyan ülkeler arasında olmasına rağmen, Yunanistan ile baş edilemedi. Yıllarca Büyük İskender'in adını kullanamazsınız. "O Makedon değil Yunandır" teziyle dünyayı ayağa kaldıran Yunanistan, Makedonya'nın NATO ve AB üyeliğini bloke etti. Fransa ve Almanya'nın Yunanistan Başbakanı Çipras ve Makedonya Başbakanı Zaev üzerinde oluşturdukları ağır baskının sonuç vermesiyle önce Makedonya Havalimanının Büyük İskender adı, Üsküp Havalimanı yapıldı. Sonra ülkeyi güneye bağlayan Büyük İskender Otoyolu'nun adı Güney Otoyolu olarak değiştirildi. Almanya'nın, Fransa'nın ve biraz da ABD'nin araya girmesiyle Makedonya Cumhuriyeti'nin adının Kuzey Makedonya Cumhuriyeti olarak değiştirilmesiyle Yunanistan'ın blokajı kaldıracağı açıklandı.
Ne var ki, Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras'ın muzaffer bir devlet adamı edasıyla Referandumda "evet" çıkmasının Makedonya önündeki NATO ve AB römarklarının kaldırılacağını deklare etmesi manidardır. Zira önceki hafta Makedonya'yı ayrı ayrı ziyaret eden Angela Merkel ve ABD Savunma Bakanı Jim Mattis verdikleri beyanatlarla NATO'nun ve AB'nin önündeki engelleri Makedonya'nın bu isim değiştirmesiyle kaldırılmasının önemini vurguladılar. Ve Makedonların verecekleri karara saygı duyacaklarını da ayrıca belirttiler.
Önceki hafta Makedonya'ydım. Cumhurbaşkanı Gjorge Ivanov, isim değişikliğinden pek hoşnut değil. O referandumun sonucunu beklemekten yana.
Beni düşündüren ise, bir ülkenin yıllar ötesi hedeflerinin ve hayallerinin olmasıdır. Ve o ülkenin inatla hedefini ve de hayallerini hayata geçirmeye muvaffak olmasıdır.
Kesin sonuçlar bekliyoruz.
