İYİ BAYRAMLARA!
İlkyaz, ayak sürüye sürüye de olsa sonunda geldi.
Balkonda budadığımız güller, birkaç haftalık durgunluklarıyla bizi kaygılandırsa da parlak güneşe / ılık havaya gövermeye başladı.
İki sarmaşık gülünden önce kırmızının budaklarından yeşil - vişne çürüğü bir gülümseme yayıldı. Bir baktık, aradan küçücük bir tomurcuk uç vermeye çalışıyor.
Kırmızı gülün 'bebeği' birkaç hafta içinde serpilip ağız dolusu, katmer katmer kahkahalar atmaya başlayınca 'kıskanç sarışın' öteki de ona nispet yapmaktan kendini alamayacak, biliyoruz.
Haspalarımın huyu bu!
Keşke tüm yarışlar böyle olsa, dedirtiyor.
HOŞ GELDİN TOR
Bu arada, kapı komşularımıza bir yenisi eklendi.
Adı: Torcan.
1,5 yaşında, kısa siyah tüyleri pırıl pırıl bir köpek, Torcan.
Labrador Retriever kırması olduğunu tahmin ediyoruz.
Sahibi onu "Tor" diye çağırıyor.
Komşuya, İskandinav mitolojisindeki 'yıldırım ve savaş tanrısı Thor'dan mı esinlendiniz? diye sormadık.
Zaten, Tor'un yıldırımla, savaşla pek ilgisi yok gibi görünüyor.
Karşı bahçenin ilkyaz halısı çimenleri üzerinde, velinimetine kuyruk sallayarak koşuşturmaktan başkaca bir uğraşı (!) yok.
Havlama olarak da şimdilik yalnızca 'çemkirme'yi biliyor.
Tor'a, 'hoş geldin armağanı' ya da 'bize çemkirmeme rüşveti' olarak bir oyuncak aldık. Hem de sarı - lacivert renklerde. Bir bakmışsınız o da bizim gibi -hemen her karşılaşmada dokuz doğurtulan- bir Fenerbahçe taraftarı oluvermiş!
BARIŞ KOKSUN
Şaka bir yana, köpeklerin gözlerindeki iki koni hücresiyle sadece mavi ve sarı renkleri algılayabildiğini bir yerlerde okumuştuk.
Nitekim, doğuştan Fenerbahçeli (!) Tor, sarı - lacivert oyuncağını pek sevdi. Örgü saç biçimindeki urgan - oyuncağı ısırdıkça hem dişleri temizleniyor hem de soluğu güzel kokmaya başlıyor.
Bir başka deyişle Tor, bayrama 'temiz bir ağızla' giriyor.
Benzetmede hata olmaz:
Darısı ulusça hepimizin başına!
Güzel Türkçemizdeki şu deyimi bilirsiniz:
"Bayramlık ağzını açmak"
Sövmek, kaba saba konuşmak, anlamlarında...
Hiç değilse dinsel bayramda ağzımız bahar / barış koksun, diyoruz.
Ve en kötü bayramımız bu olsun.
DİL YANLIŞLARIMIZ
Eskiler, dil konusunda "Galat-ı meşhur, fasih-i mehcurdan evladır."demişler.
"Galat" yanlış söz; "fasih" açık ve düzgün (anlatış); "mehcur" -geniş anlamıyla- terk edilmiş; "evla" daha iyi, yeğ, demek.
Günümüz Türkçesiyle:
"Yaygın olarak kullanılan yanlış söz, artık kullanılmayan doğru ve açık sözden yeğdir."anlamında.
Dili sinsice bozan, galiba biraz da 'tembel teneke' işi, bu çarpık anlayış.
* Son haftalarda, iletişim araçlarında sıklıkla karşılaştığımız dil yanlışlarından sadece birkaçı (ayraç içindekiler doğru):
Dövüz (döviz), konjüktür (konjonktür), mütabakat (mutabakat), aynısı (aynı), malumun ilanı (malumun ilamı), ikâmet (ikamet), sükutuhayal (sukutuhayal), şekil şemal (şekil şemail), şok olmak (şoke olmak), stres olmak (strese kapılmak), sübvanse etmek (sübvansiyone etmek)...
RTÜK ELİYLE AFAD'DAN...
* RTÜK, iktidara 'gözünün üstünde kaşın var' diyen medyaya, kendisini mahkeme yerine koyup ceza yağdırmayı sürdürüyor. Aynı çerçevede, yayımını durdurduğu tv izlencelerinin yerine, sözümüz ona 'kamuya yararlı' diye kendi gönderdiklerini yayımlatıyor.
Bunlardan biri, 17 Mart 2023 akşamı 'cezalı' bir kanalda ekrana getirildi. AFAD tarafından hazırlandığı belirtilen ve Kızılay'a da teşekkür edilen izlencede şöyle bir sözcük kullanılıyordu:
"Şartel"
Son depremlerde "göçük" altında kalanları çıkarma konusunda çok kötü bir sınav veren AFAD'çılar, kendi tv izlencelerinde de dilbilgisindeki tanımlamasıyla bir "göçüşme" (metatez) yanlışı yapmışlar; sözcüğün içindeki 'l' ve 'r' harflerine yer değiştirtmişler!
Almanca "schalter"den, okunduğu biçimiyle Türkçeleşmiş sözcüğün doğrusu:
"Şalter"
Bilindiği gibi, 'genellikle binaların girişine gelen elektrik akımını açıp kapamaya yarayan araç' demek.
Hem RTÜK'çüler hem de AFAD'çılar dikkat:
Kamu yararı; dili, doğru ve güzel kullanmayı da gerektirir.
GRAM GRAM 'EPİGRAM'
Cumhuriyet zararlısı
Din tacirinin kâbusu:
Türk'e bayram ettirecek
Çağcıl Köy Enstitüsü.
